در ستایش دوستی‌های دوران مدرسه
این داستان ممکن است برای خیلی‌ها یادآور خاطرات باشد. دانش‌آموزی روستایی به اشتباه دفتر مشق دوست و همکلاسی‌اش را با خود به خانه برد. وقتی به خانه رسید متوجه این اشتباه شد. اما باید دفتر او را به هر قیمتی بر می‌گرداند وگرنه ممکن بود معلم دوستش را از کلاس اخراج کند. دغدغه و تلاش مثال‌زدنی این دانش‌آموز برای بازگرداندن آن دفتر، در فیلم زیبای «خانه‌ی دوست کجاست»، بر پرده‌ی نقره‌ای سینما درخشید. عواطف هزاران نفر در سراسر جهان را برانگیخت و برایشان یادآور دوستی‌های خالص دوران مدرسه شد.
دوستی و مدرسه برای بسیاری از بزرگسالان دو واژه‌ی کاملا همنشین و گاه مترادف است. معمولا با شنیدن یکی از این کلمات به یاد دیگری می‌افتند. زیرا به یاد ماندنی‌ترین بخش دوران تحصیل، دوستان صمیمی و رفاقت‌های آن ایام است. اهمیت این موضوع برای دانش‌آموزان سال‌های دور به‌قدری زیاد است که گاهی به تکاپو افتاده و به شیوه‌های مختلف دوستان و همکلاسی‌های قدیم خود را گرد هم می‌آورند.
چرا نوجوانان باید قدر دوستی‌های دوران مدرسه را بدانند؟
صرفا صحبت‌کردن از خاطره‌بازی‌های بزرگسالان برای بیان اهمیت دوستی و ارزش دوستان خوب کافی نیست. حتی ممکن است بعضی از جنبه‌‌های منطقی این اهمیت در لا به لای توصیفات نوستالژیک و تجویزهای سرشار از احساس گم شود. جنبه‌هایی که در ادامه به بررسی چندتایشان می‌پردازیم.
- حقیقت این است که دوره‌ی نوجوانی دربرگیرنده‌ی بهترین و تقریبا آخرین فرصت‌ها برای یافتن دوست و گسترش دوستی‌ها است. فرصت حضور در مدرسه و تعامل با ده‌ها نفر از هم‌سالان، رفتن به پایه و مقطع تحصیلی بالاتر و آشنایی با افراد جدید، حضور در تیم‌های ورزشی و گروه‌های فرهنگی و هنری و … همه فرصت‌هایی برای پیدا کردن دوست هستند که در طول زندگی انسان تکرار نمی‌شوند. سال‌ها بعد و در دوران بزرگسالی معمولا سر و کارمان کمتر به افراد جدید می‌افتد. زیاد محیط عوض نمی‌کنیم و محیط‌های کار و زندگی‌‌مان تمایل چندانی به پذیرش تازه‌وارد‌ها ندارند.
از طرفی مشغله و دغدغه‌های خاص آن مراحل، مجال کمتری برای اهمیت دادن به دوست‌یابی و گسترش روابط باقی می‌گذارد. برعکس، در دوران تحصیل اهمیت دادن به تفریح، گردش، سفر، گفت‌و‌گو، بازی و فعالیت‌های گروهی از هر نوع، در اولویت قرار دارد.
تمام این موارد در کنار گارد بازتر نوجوانان برای پیشنهاد دادن و پذیرفتن پیشنهاد دوستی، موجب شده است که دوره‌ی نوجوانی را دوره‌ی طلایی دوست‌یابی و گسترش روابط دوستانه محسوب کنند.
- داشتن دوست خوب و عضویت در گروه‌های دوستانه، اگر با دقت صورت گیرد، حتی عاملی برای پیشرفت در تحصیل و تضمینی برای آینده‌ی اجتماعی نوجوانان است.
معمولا وقتی فاکتورهای موثر در موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان را ردیف می‌کنند، در کنار وضعیت تحصیلات والدین، رواج کتاب و مطالعه در محیط زندگی و … از تعداد دوستان، وضعیت تحصیلی‌شان و کیفیت رابطه با آن‌ها نیز یاد می‌شود.
انجام تکالیف و مرور مطالب درسی به همراه یک دوست یا به صورت گروهی به مراتب آسان‌تر و موثرتر از مطالعه انفرادی است. این کار استرس و عدم‌تمرکز را از دانش‌آموز دور می‌کند. نکته مهم انتخاب صحیح دوستان و گروه‌هایی است که نوجوان در آن عضو می‌شود. این گروه‌ها می‌توانند او را تحریک و علاقه‌مند به درس یا برعکس بی‌خیال و از درس دور کنند.
- این جنبه از اهمیت دوست‌یابی به نوجوانان عصر حاضر اختصاص دارد. در گذشته، خانواده‌ها گسترده‌تر بودند و خیلی سریع‌تر و راحت‌تر دور هم جمع می‌شدند. به همین سبب رفاقت، تعامل و بازی بین بچه‌‌های یک خاندان بیشتر و پررنگ‌تر از امروز بود. به خصوص که خانواده‌ها پرجمعیت‌تر از امروز بودند. فراتر از آن، به دلیل کاهش فرزندآوری، بعضی از نوجوانان ممکن است از نعمت خواهر، برادر یا حتی هر دو محروم باشند. همه این‌ها در کنار عوامل دیگری که دسترسی به دوستان هم سن و سال را محدود می‌کند، اهمیت دوستی‌های مدرسه را بیش از پیش جلوه می‌دهد.
آیا دنیای دیجیتال دوستی‌های امروز را تهدید می‌کند؟
سبک‌زندگی نسبت به دهه‌های گذشته بسیار تغییر کرده و کمیت و کیفیت دوستی در بین نوجوانان و دانش‌آموزان دستخوش تغییراتی شده است. جذابیت بازی‌های کامپیوتری نوجوانان را از سمت فعالیت‌های گروهی، ورزشی و بازی‌های سنتی به سمت رایانه‌ها کوچ داده است. از سویی شبکه‌های اجتماعی، دوستی‌های مجازی را تا حدودی جایگزین دورهمی‌‌ها و گفت‌وگوهای چهره‌به‌چهره کرده‌اند.
اما هنوز هم دوستی‌های حقیقی و فعالیت‌های مشترک، با رنگ و بویی جدید در بین نوجوانان جریان دارد و همچنان جزئی جدانشدنی از زندگی آن‌ها است. در این بین مدرسه‌ها نقش مهمی برعهده دارند. محیط مدرسه در دنیای دیجیتال امروز فرصتی برای تعاملات اجتماعی حقیقی بین دانش‌آموزان فراهم می‌کند؛ فرصتی برای دیدار چهره به چهره با دوستان صمیمی، پرداختن به بازی‌ها و فعالیت‌های ورزشی، شریک شدن در میان‌وعده‌ها و تنقلات و در یک کلمه، تجربه‌ی ناب زیستن در کنار دوستان.
