چندین دهه است که مشاوره‌ی کارشناسان کاهش وزن را می‌توان در یک جمله خلاصه کرد:«فقط کافی است کالری بیشتری نسبت به آنچه که دریافت می‌کنید، بسوزانید» این باعث شده که برای چندین نسل پیاپی، افرادی که رژیم می‌گیرند احساس نامطلوبی نسبت به خودشان داشته باشند و اینکه نمی‌توانند چربی‌های اضافه‌ی خود را بسوزانند را مترادف بی‌اراده بودن خود در نظر می‌گیرند. اگر ۶۹٪ آمریکایی‌هایی که از اضافه‌وزن رنج می‌برند می‌توانستند به همین سادگی کمتر بخورند و بیشتر تحرک کنند که دیگر اضافه‌وزن یک بحران جهانی نبود. در همین حال که محققین بسیاری در سراسر جهان اعتبار قانون «۳۵۰۰ کالری روزانه» را زیر سوال می‌برند، اما همین هم به اندازه کافی گویای درک عمومی که راجع به وزن و سوخت و ساز بدن وجود دارد را نشان می‌دهد.
اخیرا یک برنامه‌ی تلویزیونی در شبکه‌ی NBC به نام The Biggest Loser توانسته به خوبی نشان دهد که کاهش وزن ارتباط چندانی به قدرت اراده‌ی افراد ندارد. در این برنامه‌ی تلویزیونی، شرکت‌کنندگان در یک چالش جذاب تلاش می‌کنند تا وزن بدن خود را در یک دوره‌ی ۳۰ هفته‌ای کاهش دهند و فردی که درصد بیشتری از وزن خود را از دست بدهد برنده‌ی مسابقه خواهد بود.
تحقیقات جدید به ما می‌گوید که کاهش وزن بسیار پیچیده‌تر از آن چیزی است که قبلا تصور می‌کردیم. در مطالعه‌ای که خرداد ماه امسال منتشر شده است، محققین ۱۴ نفر از شرکت‌کنندگان در برنامه‌ی تلویزیونی The Biggest Loser را تحت نظر قرار دادند و وزن و سوخت‌ساز بدن آنها را به همراه برنامه‌ی تناسب‌اندام آنها در سه مرحله بررسی کردند. نخست قبل از اینکه رسما به عنوان شرکت‌کننده در برنامه انتخاب شوند، سپس در طول برنامه و بعد شش هفته پس از پایان این سری تلویزیونی.
مطابق انتظارها، تمامی ۱۴ شرکت‌کننده در برنامه قبل از حضور در The Biggest Loser اضافه وزن داشتند و همه در طول فیلم‌برداری مقدار قابل توجهی از وزن خود را از دست دادند. اما آنچه که کنجکاوی محققین این مطالعه را برانگیخت این بود که به جز یکی از شرکت‌کنندگان، مابقی همه مقداری وزن اضافه کردند و حتی وزن چهار نفر از زمانی که هنوز در این برنامه شرکت نکرده بودند نیز بیشتر شد.
غم‌انگیز است نه؟ محققین دریافتند که در طول کاهش وزن و پس از آن، بند شرکت‌کنندگان تلاشی برای برگشتن به وزن سابق را آغاز کرده و پس از کاهش وزن در جریان این نمایش تلویزیونی، سرعت سوخت و ساز بدن شرکت‌کنندگان به طرز چشم‌گیری کاهش یافته، یعنی بدن آنها کالری کمتری نسبت به فرد دیگری با مشخصات و سایز مشابه آنها می‌سوزاند. حتی این هم یک تغییر موقت نیست و تا سال‌ها بعد، نه فقط سرعت سوخت و ساز بدن آنها به حالت عادی برنگشت، که در بسیاری از موارد، این سرعت همچنان رو به کاهش بود.
در پایان این مطالعه، دانی کهیل که با از دست دادن ۱۰۸ کیلوگرم از وزن خود برنده‌ی فصل ۸ این سریال لقب گرفته بود، در طول ۶ سال به مرور ۴۵ کیلوگرم چاق شد و در حالت بی‌تحرکی ۸۰۰ کالری کمتر از یک فرد عادی هم‌وزن و هم‌سایز خود می‌سوازند.
این مطالعه به خوبی نشان می‌دهد که کاهش وزن را نباید صرفا به نیروی اراده‌ی افراد ارتباط داد. کوین هال یکی از دانشمندان این پروژه می‌گوید:«وقتی شما مقدار کمتری کالری دریافت می‌کنید، بدن شما شروع به مقاومت در برابر تغییر می‌کند. در واقع هرچقدر رژیم غذایی شما سفت و سخت‌تر باشد و هرچقدر بیشتر ورزش کنید، مقاومت بدن در مقابل تغییر نیز بیشتر می‌شود»
در مطالعه بر روی شرکت‌کنندگان فصل هشتم برنامه‌ی تلویزیونی The Biggest Loser نیز همین ادعا ثابت شد. در نهایت شرکت‌کنندگانی که وزن بیشتری را از دست داده بودند، سوخت و ساز بدن‌شان نیز از سایرین بسیار کندتر شده بود.
از این مطالعه این طور بر می‌آید که کاهش وزن بسیار سخت‌تر از تحریک داشتن و کمتر غذا خوردن است. اما دکتر هال می‌گوید که مردم نباید بر اثر نتیجه‌ی این مطالعه ناامید شوند و برنامه‌های سلامتی و تندرستی خود را متوقف کنند. در انتهای این برنامه‌ی تلویزیونی، به طور میانگین حدود ۱۲ درصد نسبت به قبل از آغاز برنامه کاهش وزن داشتند که این اصلا مقدار کمی نیست. همچنین این مطالعه ثابت کرده است که برای افراد چاق و دارای اضافه وزن، حتی کاهش مقدار خیلی کمی از وزن، احتمال ابتلا به دیابت، فشار خون و بیماری‌های قلبی را به طرز قابل توجهی کاهش می‌دهد.
محققین این مطالعه امیدوارند که این تحقیق به جای نامید کردن مردم از کاهش وزن، به آنها دید بهتر و روشن‌تری راجع به رژیم‌های غذایی و برنامه‌های کاهش وزن بدهد. دکتر هال می‌گوید:«برنامه‌های تلویزیونی مثل The Biggest Loser طوری وانمود می‌کنند که انگار از دست دادن مقدار قابل توجهی از وزن کاری ساده است. اما واقعیت این است که لازم نیست به این سرعت و به این گستردگی وزن خود را کاهش بدهید تا سلامت بمانید.» مطالعات بسیار دیگری این را قبلا ثابت کرده‌اند که پایین بودن ضریب BMI و میزان سلامتی لزوما به هم مرتبط نیستند. افراد لاغر هم ممکن است به حمله‌ی قلبی دچار شوند و بسیاری از ورزشکارانی که سیگار نمی‌کشند و اندام متناسبی دارند نیز گاهی پیش از موعد جان خود را از دست می‌دهند.
دکتر هال در پایان یادآوری می‌کند که با وجود شواهد بسیاری که بر کاهش آهسته و پیوسته‌ی وزن تاکید می‌کنند، اما همچنان روی جلد مجله‌های سلامتی و صنایع مرتبط، پر از تبلیغات کاهش وزن سریع است و این باور غلط را گسترش می‌دهند که فقط و فقط اگر به اندازه‌ی کافی سخت تلاش کنیم می‌توانیم اندامی لاغر و مطابق با مد روز داشته باشیم.
این تحقیق به ما می‌گوید که باید در رژیم غذایی خود و هدفی که از آن داریم بازنگری کنیم و آن را نه فقط به عنوان مسیری برای رسیدن به ظاهری جذاب، بلکه راهی برای ارتقاء سطح سلامت و تناسب اندام خود نگاه کنیم.
