سایزموفوبیا یا همان ترس و اضطراب ناشی از زلزله یکی از هزاران فوبیای شناخته شده در جهان است که اغلب دامن‌گیر کسانی می‌شود که در مناطق زلزله‌خیز زندگی می‌کنند. از شاخصه‌های این فوبیا ترس بیش از اندازه و افراطی از بروز زلزله عنوان شده است. لغت سایزموفوبیا ریشه‌ای یونانی دارد و از ترکیب دو کلمه‌ی “سایزمو” به معنای گرسنگی، زلزله یا جنگ و “فوبوس” خدای ترس در یونان باستان به وجود آمده است.
ترس از زلزله، این بلای طبیعی که بشر هیچ کنترلی روی آن نداشته و قادر نیست از وقوع‌‌اش جلوگیری کرده و یا آن را پیش‌بینی کند کم و بیش در وجود همه‌ی انسان‌ها هست. اما در مورد کسانی که به سایزموفوبیا مبتلا هستند شدت ترس‌شان از زلزله به حدی است که عموما زندگی روزانه‌شان را هم مختل می‌کند.
دلایل بروز سایزموفوبیا
اشاره کردیم که این اختلال بیشتر در افرادی بروز می‌کند که محل زندگی‌شان زلزله‌خیز بوده و احتمال وقوع زلزله در شهر و کشورشان دائما پیش‌بینی می‌شود.
۱. زلزله‌ها بلایای طبیعی غیرقابل کنترل هستند. آن‌ها غالبا فجایع انسانی به بار می‌آورند و خرابی‌های بسیار به جا می‌‌گذارند.
۲. افرادی که در مناطق زلزله‌خیز زندگی می‌کنند گاه لرزش خفیف زمین را حس می‌کنند. و بسیاری از آن‌ها با این ترس مدام زندگی می‌کنند که این لرزه‌ها مقدمه‌ی آن زلزله‌ی مهیبی هستند که پیش‌بینی شده است.
۳. در اغلب مبتلایان به سایزموفوبیا ترس ریشه در تجارب گذشته‌شان در مواجهه با زلزله دارد. ممکن است عزیزی را در زلزله از دست داده باشند و یا تجربه‌ی زنده ماندن از زلزله‌ای شدید را داشته باشند. این اتفاقات عموما منجر به بروز و ماندگاری سایزموفوبیا در این افراد شده و گاه تا آخر عمر با آن‌ها می‌ماند.
۴. این روزها آمار زلزله‌هایی که در نقاط مختلف جهان به وقوع می‌پیوندد رو به افزایش است و هربار شدت این زلزله‌ها بالاتر می‌رود. کسانی که ترس از پایان دنیا و آخرالزمان دارند معمولا این اتفاقات را در ذهن‌شان به هم ربط می‌دهند و این امر موجب بروز اضطراب در آن‌ها می‌شود.
علائم و نشانه‌های فوبیای زلزله
سایزموفوبیا نمایان‌گر اضطراب‌های درونی هر فرد است و بسته به میزان شدت ترس او می‌تواند علائم متفاوتی داشته باشد:
۱. تپش قلب و تنگی نفس
۲. تمایل برای فرار کردن و پنهان شدن. فرد ممکن است حتی از ترس شروع به جیغ کشیدن کند.
۳. دهان خشک، سرگیجه، حالت تهوع و سردرد.
۴. در موارد حادتر ممکن است فرد هزینه‌های زیادی برای ایمن‌سازی خانه‌اش انجام دهد و مدام راه‌های فرار و وسایل موردنیاز بعد از زلزله را چک کند. رفتار آن‌ها کم‌کم حالت وسواس‌گونه پیدا می‌کند.
۵. اکثر بیماران با ترس دائم وقوع زلزله زندگی می‌کنند. و این موضوع می‌تواند روی زندگی روزانه و حتی روابط شخصی‌شان تاثیر گذاشته و آسیب‌رسان باشد.
غلبه بر سایزموفوبیا
کسب آگاهی در مورد زلزله یکی از بهترین روش‌ها در غلبه بر سایزموفوبیا است. با این کار فرد می‌بیند بدون افراط می‌تواند کارهایی برای بالا بردن امنیت خانه و خانواده‌اش انجام دهد. این کارها برای مثال شامل آماده گذاشتن کپسول آتش‌نشانی، بررسی راه‌های فرار خانه و در دسترس قرار دادن جعبه‌ی کمک‌های اولیه خواهد بود. با این‌حال، چنانچه حس می‌کنید این فوبیا زندگی روزانه‌تان را مختل کرده است حتما با یک روانکاو مشورت کنید تا به شما در پیدا کردن راه‌هایی برای کنترل اضطراب‌تان کمک کند. در موارد حاد ممکن است پزشک برای فرد دارو تجویز کند. تکنیک‌های فردی در کنترل اضطراب از جمله تمرین تنفس عمیق و یا ۱۰ دقیقه مدیتیشن در روز می‌تواند نقش موثری در کنترل استرس و اضطراب داشته باشد.
